Tijdsverloop

Het verhaal speelt zich af op verschillende momenten in de tijd. Het grootste deel , de jeugd en de vriendschap met Oeroeg tijdens een periode voor de tweede wereld oorlog. De rest van het verhaal speelt zich na de tweede wereld oorlog af na de opstand van Indonesië in 1948. Het verhaal wordt chronologisch verteld, dus de opbouw is niet ingewikkeld. Het verhaal bevat wel flashbacks maar in het geheel wordt het verhaal wel chronologisch verteld, het is goed te volgen.

Ruimte

Het verhaal speelt zich af in Nederlands-Indië, waar de ouders van het ik-figuur een onderneming beheren in Kebon Djati, die in het bergland van Preanger. Tijdens de tweede wereld oorlog is de ik-persoon afgestudeerd in delft. Na de oorlog keert hij terug naar Nederlands-Indië waar een opstand voor onafhankelijkheid is uitgebroken.

Vertelwijze

Het verhaal wordt verteld door de ik-figuur, de zoon van een Nederlandse administrateur, die vriendschap heeft gesloten met de Indische jongen Oeroeg. Het verhaal wordt chronologisch verteld.

Thema:

Het centrale thema is vriendschap;
De vriendschap tussen een Hollandse en Inlandse jongen die later omslaat in vervreemding en onbegrip. Vroeger waren de twee jongens onafscheidelijk, ze deden alles samen. Maar naarmate Oeroeg ouder werd nam zijn zelfbewustzijn toe en werd hij zich bewust van zijn achtergestelde positie ten opzichte van de Nederlanders. Sinds hij dit door kreeg is zijn houding tegenover de ikpersoon erg veranderd. Oeroeg zag de ik-persoon niet meer als een goede vriend maar als een vijand.

Personages

De ik-persoon: is een Hollandse jongen die opgroeit in Nederlands-Indië. Hij is de zoon van een administrateur op de onderneming Kebon Djati. De ik-persoon heeft aantal karaktereigenschappen, de ikipersoon is erg gevoelig, omdat de vriendschap van hem met Oeroeg en de dood van de vader van Oeroeg hem heel erg hebben aangegrepen.Verder is de ik-persoon een hele sociale jongen, want het is duidelijk dat hij geeft om de mensen om hem heen. Hij deed bijvoorbeeld zijn uiterste best om ervoor te zorgen dat Oeroeg ook naar school kon.

Oeroeg: is de oudste zoon van de mandoer van de vader van de ik-persoon en is net als de ik-persoon geboren op de onderneming. Van Oeroeg zijn meer kraktereigenschappen bekend, omdat de ik-persoon hem continu beschrijft. Hij is een passieve jongen, want hij aanvaarde de loop van zijn leven en zijn achtergestelde positie scheen hem in eerste instantie nauwelijks te raken. Verder is hij een rustige en verlegen jongen, maar hij kon ook heel wild spelen. Dit rustige gedrag maakte Oeroeg meer volwassen dan de ik-persoon. Later, als hij naar school gaat, blijkt dat hij erg pienter is, want hij had niet de minste moeite met de stof. Wanneer Oeroeg zich bewust wordt van zijn achtergestelde positie verandert dit gedrag en wordt hij brutaal en zelfs asociaal. Dit gedrag vertoont hij omdat hij kwaad was om het feit dat hij niet gelijkwaardig behandeld werd. Hij wilde zich bewijzen en deed zijn best om voor een halfbloed door te gaan.

Vader en moeder van de ik-persoon:
De vader is erg druk met zijn werk en vaak lang op reis. Hij is niet blij met de vriendschap van zijn zoon met Oeroeg, omdat hij van mening is dat hij verindischt. Daarom wil hij zijn zoon in Holland naar school sturen. De moeder is een rustige vrouw die veel ziek is, ze heeft vaak hoofdpijnaanvallen.

Deppoh en Sidris: zijn de ouders van Oeroeg. Over de vader Deppoh komt de lezer niet veel te weten, behalve dat hij een moedige man was die is verdronken toen hij de ik-persoon probeerde te redden. Verder was bekend dat hij de mandoer was van de vader van de ik-persoon.
Moeder Sidris is een hele zachte en opgewekte vrouw en is buitengewoon gastvrij.

Lida: is een echte Hollandse vrouw bij wie de ik-persoon en later ook Oeroeg in haar pension komen wonen. Ze zorgt voor hen.

Titel en motto

Oeroeg kwam en komt als jongensnaam in het Javaans en het Soendanees niet voor. In Trouw (10 juni 1993) vertelde Hella Haasse dat die naam destijds spontaan in haar opgekomen was. Bij de voorstudie voor haar roman Heren van de thee (1992) ontdekte ze echter toevallig dat 'oeroeg' een oud woord was voor 'aardverschuiving'. 'Als kind moet ik dat woord gehoord hebben', zegt zij, 'op een tocht met mijn ouders door het bergland. Ik was het vergeten, maar het is een woord dat tot de verbeelding spreekt. "Oeroeg" staat voor aardverschuiving, een totale verandering. Eigenlijk heel symbolisch, achteraf gezien.'

Het motto van Oeroeg was: Oeroeg was mijn vriend.

Keuzeopdracht

Je vriend wordt een roekeloze vijand
Omdat je zoveel om hem geeft
Samen gestreden door het hedendaagse leven

Oeroeg waar ben je gebleven.

Je vijand was een aardige vriend
Vechtend voor een beter leven
Kijkend boos naar elkaar zonder lach

Oeroeg is dit de dag.

Je vriend is roekeloze vijand
Je vijand was een aardige vriend
Geloof in het allermooiste leven
Vriend word vijand vergeet elkaar niet.